دستگاه سنجش سطحی آفلاتوکسین چگونه به کمک هوش مصنوعی و تصویربرداری غیرمرئی آفلاتوکسین را شناسایی میکند؟
موفقیت شرکت والی در توسعه فناوری تشخیص آفلاتوکسین پسته
شرکت سامانه های هوشمند کشاورزی والی بعد از توسعه دستگاههای فرآوری گل زعفران و سورتر هوشمند انجیر و خرما، دستگاهی جهت آشکارسازی و سنجش سطح آلوده به سم آفلاتوکسین در محصول پسته را توسعه داد و آزمونهای عملکردی آن را با موفقیت پشت سر گذاشت.
بر اساس گزارش واحد تحقیق و توسعه شرکت، این اولین بار است که دستگاهی با قابلیت آشکارسازی آلودگیهای غیرمرئی توسعه داده میشود. تاکنون گزارشی درباره توسعه چنین محصولی در داخل کشور دریافت نشده است و تنها برخی شرکتهای سورترساز بسیار مطرح دنیا این محصول را توسعه دادهاند.
آفلاتوکسین پسته یک سم خطرناک است که حضور ان در محمولههای صادراتی، بیش از حد استاندارد، فورا منجر به بازگشت محصول میشود و معضلات بسیاری برای صادرکنندگان این محصول مهم ایجاد کرده است. شرکت والی در ادامه رسالت خود مبنی بر ارائه راهکارهای عملیاتی و مطمئن برای مشکلات صنایع، بنا دارد نمونههای صنعتی سورتر آفلاتوکسین را تولید و عرضه نماید.
آفلاتوکسین چیست؟
آفلاتوکسین سمی است که منشا آن قارچ‌های طبیعی هستند که در طبیعت وجود دارند. سه قارچی که باعث شکل‌گیری سم آفلاتوکسین بر روی مواد غذایی می‌گردند با نام‌های Aspergillus parasiticus، Aspergill Flavus و Aspergillus nomius شناخته می‌شوند. این دسته از قارچ‌ها دو نوع سم تولید میکنند که با نام B و G شناحته می‌شوند. سایر‌خانواده‌های سم که با نام‌های دیگری مثل Q و یا M شناخته می‌شوند، منشا آن‌ها قارچ نیست بلکه یک شکست شیمیایی از خانواده نوع B می‌باشند. یک مثال تغییر شیمیایی این سم زمانی رخ میدهد که وارد کبد جانداران میشود و علاوه بر نابود کردن کبد آن‌ها تغییر یافته و روی شیر آن‌ها تاثیر می‌گذارد که نوع سم آفلاتوکسین M خواهد بود. به همین خاطر استانداردهای سختگیرانهای برای کنترل میزان ان در مواد غذایی تدوین و در کشورهای مختلف اجرایی شده است.
پسته و انجیر از خشکبارهای مهمی هستند که در معرض آلودگی با این سم قرار دارند. روشهای مختلفی برای شناسایی، حذف و یا کاهش سم از این محصول توسعه داده شده است که متاسفانه تاکنون در کشور به صورت گسترده مورداستفاده قرار نگرفته است.
روشهای مختلف شناسایی سم آفلاتوکسین
در خصوص روشهای شناسایی و کاهش این سم، آزمایش‌های مختلفی توسعه داده شده است که این روش‌ها را می‌توان به صورت روشهای مخرب و غیر مخرب تقسیم کرد. یرخی از این روش‌ها عبارتند از:
- روش D. یا Fluorescence Detection: در این روش جسم در داخل مدیوم آزمایش گردانده میشود و در برابر نور قرابنفش 365 نانومتر قرار می‌گیرد و وجود و عدم وجود سم در محصول مشخص میشود.
- خانواده‌های آزمونهای کروموتوگرافی مانند HPLC.
- خانواده‌های آزمونهای کروموتوگرافی مانند TLC.
- خانواده‌های آزمونهای کروموتوگرافی مانند LC-MS .
آفلاتوکسین، معضل مهم صادرات پسته
بررسیها نشان میدهد هماکنون در کشور شرکت های بزرگ صادراتی با کنترل فرآیند تولید تا بستهبندی و مبتنی بر روشهای آماری توانسته اند میزان سم را کنترل کنند. اما صادرکنندههای کوچک و متوسط در این خصوص با مشکل جدی مواجه هستند. سورتینگ پسته به صورت متعارف و حذف پستههای دارای ضایعه یا ایراد ظاهری نیز تا حدودی به کاهش میزان سم کمک میکند. اما افزایش حساسیت نسبت به این سم و سختگیرانهتر شدن استانداردها از یک سو و نقص روشهای اماری و سورتینگ از سوی دیگر نیاز به روشهای دقیقتر برای شناسایی و کاهش سم را ضروری کرده است.
دستگاه ثابت سطح سنج آقلاتوکسین اولین‌بار با استفاده از پردازش تصویر و شناسایی با هوش مصنوعی توسط شرکت سامانه‌های هوشمند کشاورزی والی توسعه داده شد. این دستگاه توانایی بررسی دوطرفه‌ی پسته را دارد. توانایی سطح‌سنجی در این دستگاه شامل شناسایی سم و پیگمنت قارچ میشود. فرآیند کاربری این دستگاه ساده می‌باشد و دستگاه تمامی فرآیند‌ها را به صورت خودکار انجام میدهد و در نهایت میزان سطح آلودگی را محاسبه وبه کاربر گزارش میکند. گفتنی است شرکت والی دستگاه ثابت سنجش سطحی آفلاتوکسین را به درخواست شرکت پلاسما توسعه داده است و همکاری و کمک این شرکت در پیشبرد این پروژه و مخصوصا آزمون آن قابل تقدیر است.
در ادامه تصاویر خروجی دستگاه ارائه شده است:
شرکت والی آماده است با همکاری شرکتها و نهادهای بخش عمومی و خصوصی، سورترهای پیشرفته مجهز به امکان آشکارسازی و جداسازی دانههای آلوده به آفلاتوکسین را تولید نماید.
